SPAGAAT                                                                                                          Terneuzen, juni 2015
Terneuzen beschikt over een hoog voorzieningenniveau, opgebouwd in een tijd dat makkelijk en tegen een lage rente geld werd geleend. De kapitaallasten daarvan die over een periode van minstens 30 jaar zijn uitgesmeerd, drukken inmiddels zwaar op onze begroting. In een tijd waarin de financiële gezondheid van de gemeente een stuk minder is.

Wij worden geconfronteerd met het politiek handelen van de afgelopen 10 – 12 jaar: Een hoge schuldenlast als gevolg van de financiering van de investeringen in onze voorzieningen, met daarbij in verschillende sport – en welzijnsvoorzieningen een versnipperd aanbod, sterke overcapaciteit en een lage bezettingsgraad. En aan de batenkant minder algemene uitkering voor 2015 en tot ruim 3,4 miljoen euro oplopende kortingen voor AWBZ/WMO, jeugdzorg en Participatiewet.

MASTERPLAN VOORZIENINGEN
Het erkennen dat alleen zwaar inzetten op behoud van de voorzieningen in alle kernen niet leidt tot een hoogwaardig regionale voorzieningenstructuur die aansluit op dag – en leefpaden van mensen, is gelukkig winst! Volgens het college is de oplossing, maatwerk: De afwegingsmomenten bij het aanpakken van een voorziening zullen worden bepaald door ontwikkelingen uit het veld. Vanaf 2011 is het procesmodel gehanteerd om het voorzieningenniveau aan te passen aan vergrijzing en dalende inwoneraantallen in de meeste kernen. Daardoor zijn sommigen spekkoper, anderen hebben het nakijken. De ChristenUnie constateert dat het moeilijk is een visie vast te stellen die recht doet aan de gemeente als geïntegreerd geheel en heldere criteria te hanteren. Wij zien weinig verschil tussen maatwerk en het tot nu toe gehanteerde procesmodel.

EIGEN/VREEMD VERMOGEN
Konden we in het verleden saneren en investeringskredieten verstrekken daarvoor, dat wordt nu een stuk moeilijker: In 9 jaar is het vreemd vermogen van 125 in 2006 naar ruim 203 miljoen in 2014 gestegen. Het eigen vermogen is gedaald van ruim 45 miljoen in 2007 en 2008 naar 30 miljoen in 2014. De verhouding eigen vermogen in % van de balans is gezakt van 25% in 2006 naar net geen 13% in 2014!! Verhouding vreemd vermogen t.o.v. totaal vermogen is 87,1%, de kritische VNG normwaarde is 80, landelijk gemiddelde 59%!!!

Met de huidige maatregelen gaat de gemeente er veel langer dan 9 jaar over doen om de verhouding eigen/vreemd vermogen en de schuldpositie weer naar het niveau van 2006 te brengen.

Net als Terneuzen hebben diverse gemeenten i.v.m. hun financiële positie de investeringen voor wegen, riolering en openbare verlichting op een structureel lager niveau gebracht. Het is algemeen bekend dat je dan jezelf vroeg of laat tegenkomt.

Wat de financiering betreft: Ook al kun je nog zo goedkoop lenen, de aflossing moet een keer worden betaald. We mogen de rekening niet bij jongere generaties leggen en zullen er voor moeten zorgen dat we ruimte houden om in te spelen op nieuwe kansen en mogelijkheden. De meeste partijen zijn ervan overtuigd: Versterken eigen vermogen/verlagen van de schuld is een “must”. De ChristenUnie zou graag een duidelijke doelstelling zien op dit punt, sterkere maatregelen en een tijdpad om een bepaald niveau te bereiken.

POSITIEF NIEUWS
Is het allemaal kommer en kwel?
Nee.

Het ambtenarenapparaat is ingekrompen. Hoewel het kraakt in de organisatie en de digitale infrastructuur niet up to date is. Wij hebben bewondering voor diegenen die zijn gebleven en het werk met zoveel minder mensen toch klaren! Met de Sluiskiltunnel kwam Terneuzen landelijk heel goed in beeld. Een buitengewoon laag ongevallenpercentage bij de bouw, binnen het budget gerealiseerd, mooi uitgevoerd, een koninklijke opening en een betere ontsluiting van een gebied met volop economische mogelijkheden. De lobby voor spoedige uitvoering verbreding Tractaatweg moet al gestart zijn.

Project Nieuwe Sluis is een impuls voor de economie en werkgelegenheid. Dat begint al bij de planning en de bouw. Daarbij moeten nadrukkelijk plaatselijke en Zeeuws-Vlaamse ondernemers betrokken worden en kansen krijgen. Al betaalt België het grootste gedeelte,  het is ons grond – en watergebied! De verplaatsing van diverse bedrijven en kantoren genereert kansen voor herstructurering bedrijventerreinen aan de Industrieweg en langs het Kanaal en invulling Handelspoort. Wij zijn het eens met de binnenvaart dat het aantal ligplaatsen behouden moet blijven en dat met de planning van de benodigde spuicapaciteit rekening moet worden gehouden met de economische belangen van deze bedrijfstak. De Raad heeft al bedongen dat van de hoofdaannemer een goede verzekering wordt geëist, zodat  benadeelden verwijtbare schade kunnen verhalen.

PARTICIPATIEWET
Met Dethon is de sociale werkvoorziening en reïntegratie meestal goed georganiseerd geweest. De bezuinigingen en de invoering van de Participatiewet treffen de zwaksten in de samenleving. Het plan om gehandicapten die niet meer naar sociale werkplaatsen mogen aan werk te helpen, dreigt te mislukken. De zwakste mensen op de arbeidsmarkt, gehandicapten met een zeer beperkt arbeidsvermogen,  komen niet in aanmerking voor een no-riskpolis. Deze polis verzekert werkgevers tegen het relatief hoog ziekteverzuim van deze mensen. De 8.500 euro die het kabinet per werkplek per jaar voor de groep met een loonwaarde onder de 30% van het minimumloon beschikbaar stelt, is niet toereikend om ook de kosten bij ziekte te dragen. Wij moeten ten allen tijde voorkomen dat deze mensen thuis komen te zitten of in de dagbesteding zonder arbeidscontract. Bij de onderhandelingen over het toekomstscenario van Dethon mag deze groep in Terneuzen niet buiten de boot vallen. De gemeente moet onderzoeken hoe zij dit probleem  binnen de begroting kan oplossen.

WMO
Tot nu toe heeft de invoering van de WMO in Terneuzen niet geleidt tot heftige protesten bij cliënten. Dat is een compliment voor de ambtelijke organisatie, omdat zij vroegtijdig met het decentralisatieproces zijn gestart. De ChristenUnie pleit naast een goede belangenbehartiging voor de mensen die afhankelijk zijn van WMO/AWBZ taken (er is ontzettend veel onzekerheid over begeleiding en dagbesteding) ook voor de werknemers van Maatschappelijk Werk, Stichting Jeugd en Jongerenwerk, MEE Zeeland, gemeente Terneuzen, Zorgsaam die door AanZ zijn overgenomen. Van hen wordt een immense flexibliteit verwacht en de transitiepraktijk is weerbarstig!! Naast het feit dat verouderde en niet op elkaar aansluitende computersystemen een probleem zijn om b.v.  het credo van de nieuwe opzet jeugdzorg (1 gezin, 1 plan, 1 regisseur) goed vorm te geven.

Wij vinden het een gemiste kans dat de gemeente geen opdracht geeft aan AanZ om afspraken te maken met sociale steunsystemen zoals Zonnebloem, diaconiën van kerken, buurtwerk om ze organisatorisch te betrekken bij de gebieds – of wijkteams. Een grote groep ouderen en alleenstaanden hebben te weinig “eigen kracht” en ontberen een netwerk.

Als gemeenten in financiële nood komen, zetten ze vooral de kleine zorgaanbieders aan de dijk. Omdat ze niet van de grote partijen afkunnen. Die bepalen de markt, niet de gemeenten. Terwijl juist van de kleine zorgaanbieders de innovatie vandaan moet komen om tot een daadwerkelijke transformatie van de zorg te komen. Dit scenario wil de ChristenUne voor Terneuzen zien te voorkomen.

VRAAGAFHANKELIJK VERVOER
Het is verheugend dat de gemeenten in Zeeuws Vlaanderen een alternatief voor gratis OV 65 + zijn overeengekomen met Connexxion. Helaas zijn een behoorlijk aantal bushaltes opgeheven en de halte-taxi rijdt niet in de grote steden van Zeeland. Hoe minder validen, zonder gemotoriseerd vervoermiddel, zonder WMO- pas op de plaats van bestemming moeten komen vanuit afgelegen wijken is voor de ChristenUnie een raadsel. Scholieren en studenten worden eveneens gedupeerd en grote delen van de gemeente zijn na 18.00 uur of 19.00 uur niet meer bereikbaar met OV.  Hoezo zelfstandig deelnemen aan de samenleving?

Dat brengt ons ook op grensoverschrijdende arbeid en onderwijs! Vervoer is daarbij voor mensen zonder gemotoriseerd vervoermiddel één van de grootste bottlenecks! Dat bleek uit het jeugddebat met HAVO/VWO scholieren georganiseerd door Onbegrensd Zeeuws Vlaanderen.

STUDENTEN
Het is goed dat overheid, onderwijs en ondernemers MBO leerlingen interesseren voor een baan in het bedrijfsleven in Zeeuws Vlaanderen.  Er is nog een wereld te winnen bij de HAVO/VWO scholieren, als zij elders gaan studeren en aan Zeeuws Vlaanderen alleen denken als toeristisch en landelijk woongebied! Overheid, onderwijs en ondernemers zouden de handen ineen moeten slaan om ook die scholieren te laten zien welke banen er zijn in een dynamisch, internationaal, innovatief bedrijfsleven in de Kanaalzone. Zodat jongelui in hun studentenstad elders een ander beeld meenemen van onze regio, dan alleen landelijk, rustig en toeristisch.

JEUGDZORG
Om bij de jeugd te blijven: Met 90% van hen gaat het goed. De overigen kunnen hulp krijgen, van laagdrempelig CJG tot gesloten jeugdzorg instelling. Vanaf 1 januari 2016 zal de zorgvraag in Terneuzen met minstens 800.000 euro (tekort 2015) gereduceerd moeten zijn. Daarnaast zal Terneuzen de korting op het budget Sociaal Domein oplopend tot  1,9 miljoen euro moeten opvangen. Dit zet grote druk op de afstemming van het jeugdbeleid op WMO en participatiebeleid en de solidariteit tussen de  Zeeuwse gemeenten. Wat betekent een Tafel van 15 als de 13 gemeenten niet eens overtuigd zijn van de bittere noodzaak om Zeeuws breed in ieder geval de  jeugdzorg te blijven organiseren.

De Rekenkamer heeft een aantal conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan, o.a. over het inzicht geven in de procesmatige voortgang van zaken bij de AWBZ- transitie en in de te behalen resultaten van de transities vanaf 2015. De ChristenUnie is benieuwd naar de stand van zaken die we pas in december formeel op de agenda krijgen. Dat vinden we rijkelijk laat om als Gemeenteraad te kunnen bijsturen voor 2016.

TARIEVEN LIJKBEZORGING
We hebben vanaf 2011 regelmatig gediscussieerd over de lijkbezorgingstarieven. De ChristenUnie waardeert dat de voorstellen voor een meer dan trendmatige verhoging zijn terug genomen. Wij staan op het standpunt dat begraven op de lange termijn betaalbaar moet blijven. Begraafplaatsen zijn herdenkings –, bezinnings – en laatste rust plaatsen. Terneuzen beïnvloedt met de hoge prijzen voor de algemene begraafplaatsen de keuzevrijheid van nabestaanden. Dat moet je niet willen.

SPAGAAT
Investerings - en woonklimaat aantrekkelijk maken voor het aantrekken van nieuw personeel en  jonge gezinnen met kinderen. Dat vergt van politici de moed de naweëen van de herindeling te neutraliseren en Terneuzen financieel gezonder te maken.

PERSPECTIEF
De economie trekt weer aan. Dat geeft perspectief. Als ChristenUnie erkennen we dat dat perspectief een kwestie is van: De mens wikt, God beschikt.

In dit tweede jaar van deze raadsperiode hebben wij het omgaan met elkaar als raadsleden en college als prettig ervaren. Met dank aan de griffie voor de  goede ondersteuning, de bodes voor hun niet aflatende zorg en de ambtelijke organisatie voor de inspanningen.

U allen Gods zegen toegewenst.

Gerry Loof-Bakker